Borelioza jest chorobą wywoływaną przez bakterię Borrelia burgdorferi i przenoszoną przez kleszcze. W naszym kraju za boreliozę odpowiadają głównie bakterie Borrelia garinii oraz Borrelia afzelii. Infekcję zwalcza się antybiotykami, a leczenie trwa od 2 do 4 tygodni. Co jednak dzieje się, gdy choroba pozostaje niewykryta? Infekcja może powodować wiele szkód w organizmie - i to nawet po 20 latach.
Na boreliozę może zachorować każdy. Obecnie nie mamy żadnej szczepionki przeciwko tej chorobie - możemy się jedynie chronić przed ukłuciem przez kleszcza odpowiednio się ubierając (zakrywamy nogi i ramiona oraz głowę, gdy idziemy do lasu oraz stosując repelenty (produkty odstraszające kleszcze). Nie każdy atak kleszcza kończy się boreliozą. Chorobę roznoszą tylko te zakażone, a więc nie musimy od razu wpadać w panikę, jeżeli zauważymy kleszcza na naszej skórze. Po ukłuciu widzimy zwykle ślad na skórze świadczący o reakcji alergicznej. W zależności od wrażliwości układu odpornościowego będzie to mniejsze lub większe zaczerwienienie, obrzęk, świąd itp. Ale miejmy na uwadze, że kleszcze mogą przenosić dwie groźne choroby: boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu.
Pierwsze objawy boreliozy pojawiają się po około 10-14 dniach od ukłucia i przypominają grypę. W miejscu ugryzienia pojawia się wysypka nazywana rumieniem wędrującym - jednak ten objaw występuje tylko u co drugiej zakażonej osoby. Rumień zaczyna się od małej kolistej zmiany o średnicy 1-1,5 cm. W kolejnych dniach stopniowo się powiększa, tworząc na przemian czerwone i białe koła, a następnie zanika. Boreliozę rozpoznaje się na postawie objawów klinicznych w połączeniu z wynikami badań serologicznych pod kątem obecności swoistych przeciwciał.
Nieleczona borelioza przechodzi przez kilka etapów:
Objawy kliniczne wczesnej boreliozy to:
Drugi etap zaczyna się po kilku tygodniach lub miesiącach od ugryzienia przez zakażonego kleszcza. Bakteria zaczyna rozsiewać się po organizmie, wywołując szereg objawów, takich jak: problemy z sercem, (np. kołatanie serca, ból w klatce piersiowej, zapalenie mięśnia sercowego), zmiany widzenia, zapalenie opon mózgowych charakteryzujące się silnym bólem głowy, sztywnością karku i gorączką, paraliż twarzy (tzw. porażenie Bella), a także dreszcze, gorączka, bóle głowy, wysypka, zmęczenie, ból, osłabienie lub drętwienie rąk i nóg.
Jeżeli nie udało nam się wyleczyć boreliozy na dwóch wczesnych etapach, choroba może przycichnąć, pozornie więc nic nam nie jest. Zdarza się jednak, że bakteria nadal pozostaje aktywna i powoli wyniszcza nasz organizm, atakując różne narządy. Możemy to odczuć po wielu latach. Jednym z takich późnych powikłań jest przewlekłe boreliozowe zapalenie stawów, objawiające się cyklicznymi bólami kostno-stawowymi, obrzękiem oraz bólem stawów, najczęściej kolanowych, rzadziej biodrowych i nadgarstkowych. Ten stan może przejść w przewlekłe zapalenie stawów.
Oprócz zapalenia stawów grozą nam zaburzenia neurologiczne, takie jak trudności z koncentracją, zwane "mgłą mózgową" (forma encefalopatii lub uszkodzenia mózgu), uszkodzenie nerwów w całym ciele, w tym w skórze, mięśniach i narządach wewnętrznych (polineuropatia).
Możliwe objawy późnej, rozsianej boreliozy to: